Trauma behandelen bij kind en jeugd | Felicia Stoutjesdijk

Kun je iets vertellen over jouw manier van traumabehandeling bij kind en jeugd?

“De basis van mijn traumabehandelingen is steeds hetzelfde, maar de manier waarop verschilt. Het bieden van een behandeling op maat, afgestemd op de cliënt en diens systeem, vind ik het leukste aan mijn vak. Zo heb ik met een meisje haar traumaverhaal uitgewerkt in de vorm van een toneelspel, waarvoor we natuurlijk eerst het script moesten schrijven. Een ander kind beeldde zijn verhaal uit met dinosaurussen. Voor het verbeteren van emotieregulatie heb ik ook diverse spelletjes en activiteiten in huis. Maar werken uit een werkboek en/of met e-Health is ook iets waar ik vaak voor kies.

Ook vind ik het erg belangrijk om de ouders en omgeving van een cliënt te betrekken bij de behandeling. Mijn visie is dat als we (kind, ouders/opvoeders, omgeving) niet hetzelfde beeld hebben over wat er aan de hand is, hoe de klachten zijn ontstaan en welke behandelmethodiek het beste past, de kans op stagnatie in de behandeling groot is.”

Welke behandelmethodes pas jij toe bij het behandelen van trauma?

“Ik bied individuele behandelingen, ouderbegeleiding en ouder-kind-behandelingen waarbij ik doorgaans start met een uitgebreide screening/diagnostiek, tenzij het beeld vooraf al duidelijk is.

Ik gebruik deze diagnostiekfase om enerzijds een beeld te krijgen van wat er aan de hand is, maar ook om te kijken wat de port of entry (naar het model van Daniel Stern) voor de behandeling zal zijn. Tevens is deze fase belangrijk om een werkrelatie op te bouwen met zowel mijn cliënt als diens ouders/opvoeders.”

Methodiek

“Methodiek die ik inzet: Cognitieve gedragstherapie, TF-CBT, Theraplay, elementen van DDP/AFFT (Dyadische Developmetal Psychotherapy/Attachement Focused), EMDR, Schematherapie, ImR, meerstoelentechniek, en de stabilisatiemethode: ‘Slapende Honden, Wakker Maken!’. Bij diagnostiek baseer ik mij keuzes onder andere op Expertgroep complex trauma (2013). Diagnostisch traject complex trauma bij jeugdigen en hun ouders.

Ik laat mij aanvullend inspireren door theorie van o.a. Bruce Perry, Dan Hughes, Pat Ogden, Bessel van der Kolk en Greenspan. En ik lees regelmatig de richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming, omdat je per casus toch weer andere zaken uit deze richtlijnen haalt.”

Altijd up-to-date blijven met de laatste inzichten

“Ik ben continu bezig met mijzelf doorontwikkelen: door deelname aan congressen of webinars, door het bijhouden van vakliteratuur en nieuwsbrieven van verschillende vakverenigingen, en ik leer ook veel van posts van collega’s op LinkedIn. Ik houd ervan om me bij te scholen, wanneer ik merk dat ik iets nog niet weet of dat ik ergens beter in zou kunnen worden. Zo ben ik me nu aan het verdiepen in vluchtelingenhulp. Ik volg de train-de-trainer-opleiding Problem Management Plus (PM+). En binnenkort start ik – samen met twee collega’s, waarvan één uit Oekraïne – met supportgroepen voor jongeren die gevlucht zijn uit Oekraïne. Hiervoor zal ik ook collega’s scholen, zodat zij deze supportgroepen ook kunnen gaan geven. En dan volg ik momenteel ook nog supervisie Schematherapie bij Susanne Wegen (klinisch psycholoog).”

Felicia Stoutjesdijk (Foto door Ton Sondag, Project Adopted)

Hoe bepaal je welke methode je wanneer inzet?

“Bij intrusieve beelden of een duidelijke link tussen klachten in het nu en een ervaring uit het verleden die goed met EMDR bewerkt kan worden, zal ik daarmee starten. Ik heb nog te weinig vervolgopleiding EMDR gedaan om dit vaker in te zetten. Dus hiervoor verwijs ik, indien nodig, naar collega’s. Als ik inschat dat een cliënt baat heeft bij het verstevigen van kennis en coping op gebied van PTSS, cognitie, ontspanning of emotieregulatie, zal ik starten met TF-CBT. Sinds kort ben ik aan het onderzoeken hoe en wanneer schematherapie in te zetten.

Mijn ervaring is dat EMDR snel kan werken als het gaat om intrusieve herinneringsbeelden, en dat TF-CBT en interventies die ik ken uit Schematherapie (ImR, meerstoelentechniek etc.), aangevuld met andere mij bekende methodieken, meer aansluiten bij kinderen en jongeren die opgroeien in complexe gezinssituaties en ook steviger gemaakt moeten worden om traumaverwerking aan te (kunnen) gaan en coping moeten aanleren om te voorkomen opnieuw in vergelijkbare nare situaties te komen.”

Het stabilisatiedebat: Wanneer begin je met het behandelen van trauma?

“Zodra herbelevingen voorop staan en/of het duidelijk is dat klachten in het hier en nu samenhangen met ingrijpende gebeurtenissen uit het verleden, zal ik starten met traumabehandeling in de vorm van EMDR. Mijn ervaring is dat het ook belangrijk is om aandacht te houden voor stabilisatie. Dit kan naar mijn idee op verschillende manieren. Soms is het handig om de behandeling eerst te richten op stabilisatie, soms juist op traumabehandeling, maar vaak gaat het ook heel goed samen.”

Welke rol speelt e-Health binnen jouw traumabehandelingen?

“Ik ben in 2018 door Therapieland betrokken bij de ontwikkeling van het programma Grip op jouw emoties en sinds 2019 zet ik de e-Healthprogramma’s van Therapieland zelf regelmatig in bij behandeling van depressie, angst, zelfbeeld, ADHD en ASS. Zowel de programma’s voor de kinderen als voor de ouders vind ik nuttig om in te zetten. Ik zet ook VR-modules van Therapieland in: onder andere VR-hondenfobie, VR-ontspanning en VR-spreekangst. Ik weet dat Therapieland meer aanbod heeft om in te zetten bij traumabehandeling, maar ik ben er nog niet aan toegekomen om me daar verder in te verdiepen.”

Welke tip zou jij (beginnende) behandelaren van trauma mee willen geven?

“De opleidingen TF-CBT en ‘Slapende Honden? Wakker Maken!’ hebben mij goed geholpen om de theorie achter traumabehandelingen te snappen. EMDR kan snel en effectief werken en is in veel gevallen voldoende. Maar houd oog voor het verstevigen van vaardigheden en coping, als dat nodig is.”

Op 2 juni staat Therapieland op het congres van De Koepel over evidence based traumabehandeling bij kind en jeugd. Jij zal dit congres ook bezoeken. Wat hoop je van deze dag op te steken?

“Ik hoop meer zicht te krijgen in hoeverre ik volgens laatste inzichten over traumabehandeling werk en wat er eventueel nog bijgeleerd kan worden. Wat betreft workshops was het moeilijk kiezen, er wordt echt zoveel interessants aangeboden. Ik heb gekozen voor de workshops: ‘Van meerstoelentechniek naar traumaverwerking’ en ‘Schematherapie en IMRs in groepen bij jongeren’. En ik zie ook uit naar de afsluiting door Francine Oomen, haar boek spreekt de jongeren waar ik mee werk zo aan, dat ik benieuwd ben te horen hoe het haar is vergaan na het uitbrengen van dit boek. Ik hoop dat ze door heeft wat voor moois ze in de wereld heeft gezet.“

Meer informatie over “Evidence based trama behandelen bij kind en jeugd: Doen wat werkt!”