Minder wachtenden in de GGZ door andere manier van gespreksvoering

Meer vraag, minder personeel en foutieve doorverwijzingen

Om een probleem te kunnen oplossen, moet je de oorzaak kennen. Waarom zijn er zoveel wachtenden? En waarom duurt het wachten zo lang? Er zijn meerdere oorzaken aan te wijzen. Enerzijds groeit de vraag naar mentale hulp simpelweg harder dan het aantal hulpverleners dat deze hulp kan bieden. Hierdoor neemt de werkdruk op zorgprofessionals toe en kan niet iedereen direct terecht voor hulp. Maar er is ook iets anders aan de hand: vaak staan mensen in de verkeerde rij en eenmaal aan de beurt moeten ze ergens anders weer achteraan aansluiten.

Bijvoorbeeld: iemand wordt ergens aangemeld voor somberheid. Deze persoon wacht een aantal weken. Eenmaal aan de beurt vermoedt de hulpverlener dat deze persoon eigenlijk last heeft van ADHD. Hierin is deze hulpverlener niet gespecialiseerd. De hulpvrager wordt achteraan in een andere wachtrij gezet, ditmaal voor ADHD. En nu maar hopen dat hij daar wel op de goede plek terechtkomt.

Mentale-gezondheidscentra: transdiagnostisch en herstelgericht

Dus hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen direct goed doorverwezen worden? Gloria Gribling bekeek gedurende een voortraject van zo’n twee jaar de reis van de cliënt. Dit deed zij samen met cliënten, zorgverzekeraars, huisartsen en GGZ-instellingen; het hele netwerk. Ze kwamen tot een model mentale-gezondheidscentra: kleinere vestigingen van GGZ Breburg, middenin de wijk. Hier komen basis GGZ en specialistische GGZ samen en vind je een transdiagnostisch, herstelgericht aanbod. Niet de diagnose, maar de hulpvraag is hier leidend voor de behandeling.

De huisarts of POH-GGZ kan iemand met een psychische hulpvraag doorverwijzen naar zo’n mentaal-gezondheidscentrum. Vervolgens vindt er binnen vijf werkdagen een verkennend gesprek plaats.

Het verkennend gesprek: de hulpvraag centraal

Zo’n verkennend gesprek wordt gehouden door een specialist, buiten GGZ-kaders om. In het gesprek wordt iemands verhaal in brede context in kaart gebracht: wat gaat goed, wat gaat minder, wat kan iemand zelf, waar heeft iemand hulp bij nodig en waar kan deze hulp het best gevonden worden (binnen of buiten de GGZ). De specialist die het gesprek voert, weet precies wat er wel en niet mogelijk is binnen de GGZ. Hierdoor is de kans op een goede doorverwijzing groter dan wanneer een POH-GGZ ditzelfde gesprek zou voeren.

Het verkennend gesprek is een heel ander soort gesprek dan het gebruikelijke intakegesprek. Bij een intakegesprek is er vaak al een bepaald kader; een soort afvinklijstje waarmee het gesprek gevoerd wordt. Niet de hulpvraag van de cliënt, maar het aanbod van de betreffende instelling is in zo’n gesprek vaak leidend. Hierdoor worden andere behandelmogelijkheden, buiten die instelling, niet meer in overweging genomen.

Het doel van het verkennend gesprek is om samen tot het beste advies te komen over wat iemand verder kan helpen. Iemand zo snel mogelijk op de goede plek te krijgen, waar dat ook mag zijn. Daarmee staat niemand in de verkeerde rij, zijn er minder wachtenden en zijn de wachttijden korter.

30% minder wachtenden in de GGZ

En de resultaten zijn indrukwekkend: na de eerste 500 verkennende gesprekken bleek 30% niet de GGZ in te stromen! Zij konden het antwoord op hun hulpvraag elders vinden. 30% minder mensen op de GGZ-wachtlijst dus!

Maar die andere domeinen hebben het toch ook druk? Ja, dat klopt. Maar ook daar zullen mensen zijn die niet helemaal op hun plek zitten, waardoor het behandeltraject niet effectief verloopt. Goede communicatie en afstemming met het hele netwerk is daarom essentieel. Als we alle mensen zo snel mogelijk op de goede plek krijgen, is ieder domein minder belast en iedere cliënt het best geholpen.

Gloria Girbling sprak over dit onderwerp tijdens ons online event De zorg op z’n kop. Bekijk haar inspirerende sessie.